Çok geniþ olan ve bugün yürülükte olan Yeni Borçlar Kanunundan, hayatýmýzda daha çok karþýmýza çýkan bölümleri özetledim.

Sizlere faydalý olmasý dileðiyle, sevgilerimle....

SERKAN SARITAÞ

* Sipariþini vermediðiniz ürünün teslimi hükümsüz olduðu gibi teslim edilen ürünü de muhafaza etmek, saðlam teslim etmek gibi bir sorumluluðunuzda  yoktur. 

* Tek taraflý hazýrlanan sözleþmelerde, sözleþme þartlarýný karþý tarafýn bilinçli olarak kabul ettiði ýspatlanmasý gerekmektedir. 

* Tek taraflý hazýrlanan sözleþmelerin içeriðindeki hükümler karþý tarafýnda anlayabileceði kelimelerden oluþturulmalýdýr, aksi takdirde hükümsüz olacaktýr. 

* Tek taraflý hazýrlanan sözleþmelerde sonradan hüküm eklenemeyeceði gibi ek bir þart da konulamayacak. 

* Tek taraflý hazýrlanan sözleþmelerde dürüstlük kurallarýna aykýrý bir madde konulamaz, karþý tarafýn aleyhine veya onun durumunu aðýrlaþtýrýcý nitelikte hükümler konulamaz, konmuþsada hükümsüzdür. 

* Kanunda tek taraflý sözleþmeler için konulan hükümler bütün kurumlarýn hazýrladýklarý sözleþmelere de niteliklerine bakýlmaksýzýn uygulanýr. 

* Zarar görenler bundan sonra sadece gördükleri zararý ispat etmeleri yeterli olamayacak,  zarar  verenin kusurunu da ispat etmeleri gerekecektir.   

* Ýþverenin sorumluluðu; çalýþanýný seçerken, iþiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararýn doðmasýný engellemek için gerekli özeni gösterdiðini ispat etmiþse ve üçüncü kiþilerin zarara uðramamasý için gerekli koruyucu önlemleri almýþsa sorumlu olmayacaktýr. 

* Bir binanýn veya diðer yapý eserlerinin maliki, bunlarýn yapýmýndan doðan zararlardan intifa ve oturma hakký sahipleri ile beraber müteselsilen sorumludurlar. 

* Tazminat isteminde zamanaþýmý, zarar görenin zararý ve tazminat yükümlüsünü öðrendiði tarihten baþlayarak ik yýlýn ve herhalukarda fiilin iþlendiði tarihten baþlayarak on yýldýr.  

* Tazminat davalarý sonuçlanmadan, sonucundan mahsup edilmek üzere geçici ödemenin þartlarýnýn oluþmasý halinde avans alýnabilecek. 

* Haklý bir sebep olmaksýzýn, bir baþkasýnýn mal varlýðýndan veya emeðinden zenginleþen, bu zenginliði geri vermekle yükümlüdür. 

* Ancak hukuka ve ahlaka aykýrý bir sonucun gerçekleþtirilmesi amacýyla verilen þey geri istenemeyeceði gibi devlete mal edilir. 

* Kanunda aksine bir hüküm bulunmadýkça, her alacak on yýllýk zamanaþýmýna tabiidir. 

* Faiz ödeme borcunda uygulanacak faiz oraný yürürlükteki yýllýk faiz oranýnýn %50 fazlasýný aþamaz. 

* Temerrüt faiz oraný ise Yýllýk faiz oranýnýn %100 fazlasýný aþamaz. 

* Ýþletme devirlerinde devralan devir aldýðýný bildirmeden iki yýllýk müteselsil sorumluluk  baþlamayacaktýr. 

* Ýþveren, iþçinin rýzasýyla fazla çalýþma ücreti yerine, uygun bir zamanda fazla çalýþmayla orantýlý olarak izin verebilir. 

* Ýþveren, iþçinin kiþiliðini korumak, saygý göstermek, iþyerinde dürüstlük ilkelerine uygun düzeni saðlamak, özellikle iþçilerin psikolojik ve cinsel tacize uðramamalarý ve bu tür tacize uðramýþ olanlarýn daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Yani iþveren, iþçinin çalýþma saatlerinde uðrayacak veya 3.kiþilere uðratacak bütün zararlardan sorumludur. 

* Ýþveren Yýllýk ücretli izin tarihlerini, iþçinin isteklerini göz önünde tutarak belirler. 

* Hizmet sözleþmesi devri, iþçinin yazýlý rýzasý alýnmak suretiyle, sürekli olarak baska bir iþverene devredilebilir. 

* Sadece kira bedeli deðil, yan gider ödemelerinin de (Site Aidatý, kapýcý parasý gibi vs vs ) kiracý tarafýndan yapýlmamasý fesih sebebi sayýlacaktýr. Kiraya veren yazýlý olarak teblið edeceði ödemeler için, konut ve çatýlý iþyeri kiralarýnda 30 gün, diðer kiralarda 10 gün süre vermesi gerekmektedir.  

* Kiracý sadece bina dahilinde deðil çevresine karþý da saygý göstermekle yükümlü tutulmuþtur. Aksi durum sözleþmenin fesih sebebi sayýlacaktýr. 

* Ancak kiralayan, kiralanan mülkün çevresinde gerek kiracýnýn gerekse üçüncü kiþilerin uðrayacaðý zararlardan sorumludur. Mesela binanýn merdivenindeki kýrýk basamak yüzünden oluþacak zararlar veya asansörün bakýmsýzlýk sebebi ile çökmesi gibi benzer vs oluþacak zararlardan kiracý sorumlu olmayacaktýr. 

* Konut ve çatýlý iþyeri kiralarýnda alýnacak depozito üç aylýk kira bedelini geçemeyecektir. Ayrýca bu depozito bedeli banka kanalýyla bloke edilecek ve mal sahibi kullanamayacaktýr.     

* Kiralanan yerin yeniden inþasý veya imarý amacýyla esaslý onarýmý gerekli ve bu iþler sýrasýnda kiralayanýn kullanýmý imkansýz ise, belirli süreli sözleþmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleþmelerde bir ay içinde açacaðý dava ile sona erdirebilecektir. 

* Kiralayan, artýk sadece eþi ve çocuklarýnýn ihtiyacý için deðil altsoy, üstsoy veya kanunen bakmakla yükümlü olduðu kiþiler için konut veya iþyeri gereksinimi sebebiyle kullanma zorunluluðu varsa fesih edebilir. Bunun da yine bir ay içinde yazýlý olarak kiracýya bildirdikten sonra altý ay sonra açacaðý dava ile sona erdirebilecektir. 

* Kira dönemlerinde uygulanacak kira artýþlarý Yýlýk Üretici Fiyat Endeksini aþamayacaktýr. 

*Kira sözleþmelerindeki düzenlemeler 01.07.2020 tarihinden itibaren geçerli olacaðýný da unutmayalým...! Bu süreye kadar taraflar kira sözleþme hükümlerini serbestçe belirleyebileceklerdir. 

* Kefalet sözleþmelerinde ise kefilin sorumlu olacaðý azami miktarýn, kefalet tarihinin ve müteselsil kefil olunmuþsa bunu gösteren ifadenin kefilin el yazýsý ile yazýlmýþ olmasý þartý getirilmiþtir. Bunlardan birinin olmamasý kefalet sözleþmesini hükümsüz kýlar. 

* Evli gerçek bir kiþinin kefil olmasý durumunda eþinin yazýlý rýzasý alýnmazsa yine kefalet sözleþmesi geçerli olmayacaktýr.

Serkan SARITAÞ

Serbest Muhasebeci Mali Müþavir